Evcil Hayvanlar ve Sokak Hayvanları Hakkında
Plajlar, marinalar ve turistik tekneler için Mavi Bayrak Ödül Programı, kâr amacı gütmeyen bir uluslararası sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı (Foundation for Environmental Education - FEE) tarafından yürütülmektedir. Gönüllülük esasına dayalı bir ödül programı olan Mavi Bayrak’ın Türkiye’deki resmî yürütücüsü ise Türkiye Çevre Eğitim Vakfı’dır (TÜRÇEV). Ödüllerin değerlendirilmesi Uluslararası Mavi Bayrak Jürisi ile yapılır.
Plajlar için Mavi Bayrak; su kalitesi, çevre yönetimi, çevre eğitimi ve güvenlik başlıkları altında toplanan ve FEE tarafından belirlenmiş olan 33 kritere uygunluk temelinde verilir. Mavi Bayrak başvurusunda bulunan yetkili kişi veya kurumlar, söz konusu kriterlere uygunluklarını gösterebilmeleri durumunda bu ödülü almaya hak kazanırlar ve kriterlere uymaya devam etme taahhüdü vermiş olurlar. Bu kriterlerin bir kısmı zorunlu, bir kısmı da kılavuz niteliğindedir. Zorunlu kriterlerden biri de Kriter No.23’tür:
‘’Kriter 23: Köpeklerin ve diğer evcil hayvanların plaja erişimi sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. Yardım köpekleri dışında köpek veya evcil hayvanların Mavi Bayraklı bir plajda veya daha büyük bir plajın parçası olan Mavi Bayraklı alanda bulunmasına izin verilmez. Evcil hayvanların varlığına yerel ve ulusal mevzuat tarafından izin veriliyorsa; hayvanlara yalnızca iç plaj alanındaki park alanlarında, yürüyüş yollarında ve gezinti yerlerinde izin verilir ve hayvanlar kontrol altında olmalıdır.
Plajda atlı polis devriye geziyorsa, dışkı maddelerinin plajı kirletmemesini sağlamak için önlemler alınmalıdır.
Mümkün olan her yerde başıboş hayvanlar yönetilmeli ve başıboş hayvanların sahilden uzaklaştırılması için sistemler kurulmalıdır. Başıboş hayvanların plaja erişimini engellemek için de önlemler alınmalıdır. Başıboş hayvanlar plaja girebiliyor ve kontrol edilemiyorsa, plaj işletmecisinin/yerel otoritenin halkı bu konuda bilgilendiren tabelalar dikmesi tavsiye edilir. Ayrıca, plajda başıboş hayvanların görülmesi halinde halkın ne yapması gerektiği konusunda bilgi verilmesi de tavsiye edilmektedir."
Bu kriter, dünyanın her yerindeki Mavi Bayraklı plajlarda zorunludur ve yüzme sezonuna karşılık gelen ödül sezonu boyunca geçerlidir. Yüzme sezonu süresince TÜRÇEV tarafından yapılan haberli ve/ya habersiz denetimlerde, plajlarda evcil hayvan veya başıboş sokak hayvanlarının görülmesi durumunda Mavi Bayrak indirilir.
.jpeg)
Bu Kriterin Dayanağı Nedir?
Mavi Bayrak Kriterleri, ödül programının sahibi olan FEE koordinasyonunda Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Avrupa Çevre Ajansı gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliği içerisinde ve onların da önerileri doğrultusunda hazırlanmıştır.
Popüler yüzme alanlarında köpek ve diğer evcil hayvanların varlığının kısıtlanmasındaki amaç, yüzme suları ve plaj kumlarında fekal kontaminasyon (dışkı nedenli kirlilik) riskini en aza indirmek ve böylece plaj kullanıcılarının sağlığını korumaktır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Rekreasyonel Su Kalitesi Rehberi: cilt 1 içeriğinde şu ibare yer alır: "Yüzme sularındaki en yaygın tehlikeler, insan ve hayvanlardan kaynaklanan fekal kontaminasyon sonucu ortaya çıkan mikrobiyal patojenlerdir (hastalık yapıcılar). Fekal kontaminasyon kaynakları arasında, diğerlerinin yanı sıra, su kullanım sahasındaki çiftlik hayvanlarının, kuşların ve köpeklerin dışkıları veya akıntı yoluyla taşınan dışkılar yer almaktadır."
Bu tehlikeyi azaltmak için DSÖ Kılavuzlarında belirtilen kontrol önlemleri arasında “At, kedi ve köpek gibi hayvanların rekreasyonel sulara erişiminin kısıtlanması ve bu hayvanların plajlara erişiminin izlenmesi” bulunmaktadır. Aynı kılavuzlarda, plaj kumlarının kirlenmesine yönelik bir yönetim tedbiri olarak şu tavsiye de yer almaktadır: "Köpeklerin plaj alanlarında bulunmaları önlenmeli ve yüzme mevsiminde insanlar tarafından kullanılan alanlardan ayrı tutulmaları sağlanmalıdır. Sahilin bazı bölümleri bu amaç için özel olarak ayrılmalıdır."
Ayrıca, Mavi Bayrak kriterlerinden bağımsız olarak, ülkemiz özelinde bazı plajlar deniz kaplumbağası üreme alanıdır ve bu statüye sahip plajlarda da kontrolsüz evcil hayvan ve/ya sokak hayvanı girişi yasağı bulunabilir.
Avrupa'da Mavi Bayraklar, yüzme suyu kalitesinin AB Yüzme Suyu Direktifi gerekliliklerine uygun olarak yönetildiği plajlara verilir. Türkiye’de ise bu tür plajlar, “belirlenmiş yüzme suları” olarak bilinmektedir. Belirlenmiş yüzme suları, 2000/60/EC ve 2006/7/EC sayılı AB Direktiflerini yürürlüğe koyan ve Türkiye için uyumlaştırılmış olan Yüzme Suyu Kalitesi’nin Yönetimine Dair Yönetmelik uyarınca belirlenmiş plajlardır.
Mavi Bayrak Ödülü, ülkemizin turizm pazarlamasında önemli bir etkiye sahiptir. Dünya Turizm Örgütü’ne göre dünyada en fazla tanınan ve bilinen eko-etiket olan Mavi Bayrak, kamuoyunca da en prestijli ödüllerden biri kabul edilmektedir. Bu nedenle, kriterlerin yerine getirilmesi yüksek hassasiyet gerektirmektedir.
Bu doğrultuda, ödüle hak kazanan plajlarda gerekli hassasiyetin gösterilmesini, ilgili yerel yönetimler ve plaj işletmecilerince de konuya yönelik bilgilendirme çalışmalarının yapılmasını önemle rica ederiz.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
TÜRÇEV’in konuyla ilgili yetkisi tam olarak nedir?
TÜRÇEV, köpeklerin ve diğer evcil hayvanların plajlara girişini yasaklama yetkisine sahip değildir. Ancak, Mavi Bayrak Ödülü’ne başvuru yapan ve ödüle hak kazanan belediye ve plaj işletmecilerinin zorunlu kriterlere uyup uymadığını kontrol etme sorumluluğu ve yetkisi TÜRÇEV’e aittir.
TÜRÇEV’in kontrol yetkisi yalnızca Mavi Bayrak Ödüllü plaj sınırları içerisinde geçerlidir. Bu sınırlar, sarı-kırmızı güvenli yüzme alanı sınır bayrakları ile belirlenir ve ödüllü plajlarda yer alan Mavi Bayrak Panosu üzerindeki haritada net şekilde gösterilir.
Bu durumun istisnaları var mı?
Kısıtlamalar, yardımcı/rehber köpekler için geçerli değildir. Ayrıca sahil şeridi uzun olan yerlerde bu kısıtlama, plajın tamamı değil sadece “Mavi Bayraklı” alan sınırları içinde kalan kısımda geçerlidir. Mavi Bayraklı plaj alanı, ödül başvurusunda bulunan yerel yönetim ve plaj işletmecisi tarafından belirlenir. Bu alan, yüzme sezonu boyunca sahada yer alan ayrıntılı plaj haritasında ana hatlarıyla mutlaka belirtilir.
Yüzme sezonu dışında durum nedir?
Mavi Bayrak ödül sezonu yüzme sezonuna denk geldiğinden, Mavi Bayrak kriterlerine uymak için köpekleri kısıtlayan kurallar sadece bu süre boyunca yürürlüktedir. Yerel yönetimler, yüzme sezonu boyunca, yoğun kullanım saatleri dışında daha az kısıtlayıcı kuralların uygulanabileceği başka plajları ve dönemleri belirleyebilir. Bu konu Mavi Bayrak Ödüllü yerlerin dışındadır ve TÜRÇEV’in yetki alanına girmez.
Konuya İlişkin faydalı bağlantılar aşağıda listelenmektedir: